Ο άνθρωπος που με τη δράση του αναδείχθηκε σε κορυφαία μορφή της Πολωνίας και της Ελλάδας, που τιμήθηκε με δεκάδες κορυφαία παράσημα (όπως το «Virtuti Militari») αντιστασιακής δράσης από τρεις χώρες και που θεωρείται μέχρι και σήμερα ένας από τους μεγαλύτερους σαμποτέρ που έδρασε εναντίον των ναζιστικών στρατευμάτων την περίοδο της Κατοχής, που γέννησε ποτέ η ανθρωπότητα.
Ο Γεώργιος Ιβάνωφ σημάδεψε επίσης την αθλητική ζωή, όχι μόνο της χώρας μας, μέσα από την πολύπλευρη παρουσία του στον Ηρακλή Θεσσαλονίκης (που προς τιμήν του ο σύλλογος έδωσε το όνομά του στο κλειστό γυμναστήριο μπάσκετ), αλλά και σε όσες ομάδες ή αθλήματα αγωνίστηκε. Ήταν σε όλα κορυφαίος.
Σήμερα το politik.gr επιχειρεί να ξετυλίξει το κουβάρι της ζωής του αγωνιστή της ελευθερίας. Και το κάνει με την πολύτιμη βοήθεια της Λεονάρδας Λαμπριανίδου, ανηψιάς του Γεωργίου Ιβάνωφ, που ζει μόνιμα και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Το πολύτιμο οικογενειακό της αρχείο παρουσιάζεται αυτές τις ημέρες στο Πολεμικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, στην έκθεση «Στον βωμό της Ελευθερίας. Γεώργιος Ιβάνωφ – Σαϊνόβιτς, ήρωας δύο λαών». Η συγκεκριμένη έκθεση, εγκαινιάστηκε στις 14 Δεκεμβρίου (ημέρα των γενεθλίων του Ιβάνωφ) και θα ολοκληρωθεί στις 4 Ιανουαρίου (ημέρα κατά την οποία εκτελέστηκε από τους Γερμανούς), ενώ νωρίτερα φιλοξενήθηκε στην Αθήνα και εγκαινιάστηκε από τους προέδρους της Δημοκρατίας, Ελλάδας και Πολωνίας.
Να σημειωθεί, ότι στο ενδιάμεσο και συγκεκριμένα, την Τετάρτη (20/12) στον χώρο της έκθεσης στις 18.30, η εικαστικός και καθηγήτρια Λεονάρδα Λαμπριανίδου, σε συνεργασία με το Πολεμικό Μουσείο Αθήνας και Θεσσαλονίκης, καθώς και με την Πρεσβεία της Πολωνικής Δημοκρατίας, θα παραθέσει διάλεξη παρουσία μαθητών του 2ου Γυμνασίου Καλαμαριάς, με θέμα τη ζωή του Γεωργίου Ιβάνωφ, κάτι που θα επαναληφθεί πιθανότατα και με τους αθλητές στίβου του Ηρακλή, το Σάββατο (23/12). Η είσοδος στην έκθεση είναι δωρεάν.
Η γέννηση και η μετεγκατάσταση στο Καρς
Η μητέρα του Γεωργίου Ιβάνωφ, Λεονάρδα Σαϊνόβιτς, πριν τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ζούσε στη Βαρσοβία. Ο πατέρας της ήταν ιδιοκτήτης του περίφημου εστιατορίου Renaissance, το οποίο είχε επισκεφθεί και ο Τσάρος της Ρωσίας. Όταν ο πατέρας της πέθανε, ξαφνικά επήλθε στην οικογένεια μια μεγάλη οικονομική καταστροφή κι είναι ακριβώς σε εκείνη τη φάση της ζωής της, που γνωρίζει στη πολωνική πρωτεύουσα η οποία τότε βρισκόταν επί ρωσικής κυριαρχίας, τον κόμη, συνταγματάρχη του τσαρικού στρατού, Βλαδίμηρο Ιβάνωφ, ο οποίος κατείχε την τιμητική θέση του διευθυντή Σιδηροδρόμων της Βαρσοβίας. Θέση, που του την έδωσε ο ίδιος ο Τσάρος επειδή είχε τραυματιστεί στον ρωσοιαπωνικό πόλεμο. Η Λεονάρδα και ο Βλαδίμηρος παντρεύονται και στις 14 Δεκεμβρίου του 1911, γεννιέται ο Γεώργιος Ιβάνωφ.
Ωστόσο η οικογένεια δεν έμεινε πολύ στη Βαρσοβία. Όταν ξεσπάει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Βλαδίμηρος Ιβάνωφ παίρνει απόσπαση στο Καρς, μια πόλη που τώρα ανήκει στην Τουρκία, αλλά που τότε είχε και πολλούς Έλληνες, Πόντιους κυρίως. Παρά την αθέτηση του αρχικού όρου που του είχε θέσει η Λεονάρδα, ότι δεν θα φύγουν ποτέ από την Βαρσοβία (ο άλλος όρος ήταν ότι τα παιδιά θα γίνουν καθολικά), αναγκάζονται να αναχωρήσουν. Μαζί με το ζευγάρι και τον Γεώργιο Ιβάνωφ, ακολουθεί ακόμη η αδερφή της μητέρας του, ο σύζυγός της και ο αδερφός της με το όνομα Άντος. Όταν φτάνουν στο Καρς θα μείνουν στο κυβερνείο, ένα εντυπωσιακό οίκημα, με βιβλιοθήκη, κινηματοθέατρο ακόμη και καζίνο.
Εν μέσω Παγκοσμίου Πολέμου και Ρωσικής Επανάστασης
Παρά το γεγονός, ότι ο Βλαδίμηρος ήταν στα μετόπισθεν του Παγκοσμίου Πολέμου, κάποια στιγμή ξεκινάει η ρωσική επανάσταση, η οποία εκδηλώθηκε μεν σε όλο της το φάσμα το 1917, αλλά οι αρχικές της εκρήξεις ξεκινούν μία δεκαετία νωρίτερα. Άρα υπάρχει ο μεγάλος πόλεμος, υπάρχει η επανάσταση των Μπολσεβίκων και υπάρχει και ένας στρατός. Τι απέγινε άραγε σε εκείνο το διάστημα ο ρωσικός στρατός στον οποίο άνηκε ο πατέρας του Ιβάνωφ, όταν οι Μπολσεβίκοι παίρνουν τα ηνία, ενώ παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη ο Παγκόσμιος Πόλεμος; Δύσκολα να απαντήσει κανείς με σιγουριά, όμως το βασικό γεγονός είναι, ότι εκείνη την εποχή η οικογένεια Ιβάνωφ αναγκάζεται να φύγει εσπευσμένα από το Καρς.
Με το ξέσπασμα της επανάστασης, η Λεονάρδα αντιλαμβάνεται -αν και κανείς δεν ξέρει ακόμη, αν θα επικρατήσουν οι Μπολσεβίκοι- ότι πρέπει να αναχωρήσουν άμεσα από εκεί και να επιστρέψουν στην Πολωνία. Έτσι κι αλλιώς, γνωρίζει πως αν τελικά τα πράγματα αλλάξουν και οι Μπολσεβίκοι επικρατήσουν, ο Βλαδίμηρος θα χάσει τα όποια αξιώματα και τα προνόμια που απολάμβανε μέχρι τότε, ως υψηλόβαθμος αξιωματικός του Τσάρου. Εκείνη πράγματι θέλει να φύγει, εκείνος όμως όχι. Και κάπως έτσι θα επέλθει ο χωρισμός. Είναι ακριβώς εκείνη η φάση, που Λεονάρδα Σαϊνόβιτς θα γνωρίσει τυχαία τον Ιωάννη Λαμπριανίδη, στο καζίνο του Καρς.
Η ζωή με τον Λαμπριανίδη και η άφιξη στην Ελλάδα
Ο Ιωάννης Λαμπριανίδης βρίσκεται στο Καρς προκειμένου να βοηθήσει στα οχυρωματικά έργα της περιοχής. Από την άλλη πλευρά, η Λεονάρδα, μετά από καυγάδες θα χωρίσει τελικά με τον Βλαδίμηρο Ιβάνωφ και παίρνοντας μαζί της τον μικρό Γιέρζι (Γεώργιο στα Πολωνικά, χαϊδευτικά Γιούρεκ), θα φύγει με τον Έλληνα επιχειρηματία, που της υποσχέται ότι θα επιστρέψουν στην Πολωνία. Τελικά η επιστροφή θα τους πάρει περίπου ενάμιση χρόνο, όμως οι δυο τους τελικά θα ερωτευτούν και αργότερα θα παντρευτούν. Επιστρέφοντας στη Βαρσοβία, όλα δείχνουν να πηγαίνουν πάρα πολύ καλά, μέχρι που ξεσπάει η κρίση του μεσοπολέμου που στην Πολωνία είναι πιο ιδιόρρυθμη.
Και αυτό διότι η χώρα μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο γίνεται ανεξάρτητη, εκδίδει το νόμισμα Ζλότι (μέχρι τότε υπάρχουν μόνο ρούβλια) και αμέσως ακολουθούνται σκληρά μέτρα σταθεροποίησης του νομίσματος. Πράγμα που σημαίνει ότι τα μέτρα εκείνα είναι ακόμη πιο σκληρά από τα σημερινά, γεγονός που δυσκολεύει κατά πολύ τη ζωή του Ιωάννη Λαμπριανίδη, από την στιγμή που ο πατέρας του χάνει την περιουσία του (ήταν ιδιοκτήτης μύλου). Σε εκείνη τη φάση είναι, που θα δεχθεί ένα γράμμα από τα αδέρφια του, τα οποία τον καλούν στην Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη όπου υπάρχει άφθονη δουλειά στην Κοινωνία των Εθνών, η οποία προσφέρει στους πολιτικούς μηχανικούς δουλειά και άφθονο χρήμα με την κατασκευή προσφυγικών σπιτιών στον Άγιο Παύλο της Χαλκιδικής.
Η νέα αναγκαστική…μετακόμιση στη Θεσσαλονίκη
Φυσικά, η Λεονάρδα ήταν και πάλι αντίθετη σε μια νέα…αναγκαστική μετακόμιση, όμως επειδή τα δεδομένα δεν γινόταν να αλλάξουν, ο Λαμπριανίδης τελικά την πείθει να τον ακολουθήσει στην Ελλάδα. Αφήνουν τον μικρό Γερζι να τελειώσει το γυμνάσιο στην Πολωνία και κατά την άφιξή τους στην Θεσσαλονίκη, η Λεονάρδα δυσκολεύεται να εγκληματιστεί. Παρέες δεν υπάρχουν, ενώ συναντά και δυσκολίες αφομοίωσης των εθίμων της χώρας. Οι φιλικοί κύκλοι όμως θα δημιουργηθούν σύντομα και ο μικρός Ιβάνωφ θα φτάσει στην πόλη το 1926. Όταν πατάει το πόδι του στην Ελλάδα, ο Γεώργιος γνωρίζει ήδη Ρωσικά, Πολωνικά και η συζήτηση που γίνεται αφορά το σχολείο στο οποίο πρέπει να φοιτήσει. Τελικά αποφασίζουν να τον εγγράψουν στο γαλλικό λύκειο, όπου θα μάθει επίσης Ελληνικά και Γαλλικά και θα τον βοηθήσει να πάρει το “Μπακαλορεά” το πτυχίο που θα του έδινε ταυτόχρονα το εισιτήριο για ένα γαλλόφωνο πανεπιστήμιο τα επόμενα χρόνια.
Αθλητισμός και Ηρακλής Θεσσαλονίκης
Από την στιγμή που βρίσκεται στην Ελλάδα, ο Ιβάνωφ το πρώτο που κάνει είναι να εγγραφεί στην ποδοσφαιρική ομάδα του Ηρακλή Θεσσαλονίκης. Και από εκεί εν’ συνεχεία στο κολυμβητικό τμήμα του συλλόγου. Από το 1931 έως το 1935 έχει συνεχόμενη παρουσία στους Πανελλήνιους αγώνες και το 1934 στη Θεσσαλονίκη θα κατακτήσει την πρώτη θέση στα 100μ. ελεύθερο με χρόνο 1’ 12’’. Μετά την κολύμβηση, θα ακολουθήσουν οι συμμετοχές του στο τμήμα πόλο, άθλημα που τελικά θα τον κερδίσει στη συνέχεια της ζωής του.
Όσον αφορά τις σπουδές, παίρνει το “Μπακαλορεά” και φεύγει αμέσως για σπουδές στη Λουβαίν του Βελγίου. Εκεί δημιουργεί μια Πανεπιστημιακή ομάδα μπάσκετ, η οποία από την πρώτη κιόλας χρονιά, αναδεικνύεται πρωταθλήτρια των πανεπιστημιακών ομάδων της χωρας. Στη συνέχεια θα αγωνιστεί και στην ομάδα πόλο, την AZS Πολωνίας, όπου το 1938 θα αναδειχθεί πολυτιμότερος παίκτης.
Η ανάμιξή του στις μυστικές υπηρεσίες της Πολωνίας
Σε όλη αυτή την πορεία της σύντομης ζωής του, τον Γεώργιο Ιβάνωφ απασχολεί, το πως θα πάρει την Πολωνική υπηκοότητα. Αγάπησε την Ελλάδα, ενθουσιάστηκε με τους Έλληνες, ήθελε όμως να τιμήσει τη γεννιά της μητέρας του. Ήταν εκείνα τα χρόνια ακριβώς που θα γνωρίσει τον επιτετραμμένο της πολωνικής Πρεσβείας, Τζόζεφ Ματέτσκι. Είναι ο άνθρωπος που του υποσχέθηκε ότι θα βρει τρόπο να πάρει την πολωνική υπηκοότητα και πράγματι μετά από λίγο χρονικό διάστημα τα κατάφερε. Από εκεί ξεκινάει και η εμπλοκή του με τις πολωνικές μυστικές υπηρεσίες, ενώ παράλληλα μαζεύονται και τα σύννεφα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για ένα διάστημα τον απασχολεί αν θα πρέπει να παραμείνει στην Πολωνία ή αν θα πρέπει να μεταβεί στην Ελλάδα.
Τελικά επιλέγει να επιστρέψει στην Θεσσαλονίκη. Μάλιστα οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι στον τελευταίο αγώνα με την ομάδα πόλο AZS Βαρσοβίας στη Βουδαπέστη φαινόταν ξεκάθαρα ότι κάτι τον απασχολεί. Είχε αρχίσει να ενδιαφέρεται περισσότερο πια για την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ευρώπη, παρά για τον αθλητισμό.
Η επιστροφή στη Θεσσαλονίκη, ο πόλεμος, η Παλαιστίνη…
Η επιστροφή στην Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη, θα συμπέσει σχεδόν χρονικά με την έναρξη του πολέμου με την Ιταλία. Παράλληλα, σε συνεννόηση με την πολωνική πρεσβεία, ο Ιβάνωφ θα υποδεχτεί στην Ελλάδα, σημαντικά στελέχη της πολωνικής αντίστασης που η χώρα τα έβγαλε στο εξωτερικό για να μην πιαστούν από τους Γερμανούς. Ο Ιβάνωφ τους βρίσκει στέγη και τροφή και τους βοηθά να φύγουν με προορισμό την Αθήνα και από εκεί στη Μέση Ανατολή. Ο ίδιος θέλει να δράσει, αλλά η πολωνική πρεσβεία για την οποία εργάζεται προς το παρόν θα βάλει φρένο στις επιδιώξεις του, θεωρώντας ότι αυτό που κάνει είναι πιο σημαντικό.
Όταν πια εισβάλλουν και οι Γερμανοί στην Ελλάδα, δεν αντέχει. Παρά τις αντιρρήσεις του Λαμπριανίδη, εκείνος χαιρετά την οικογένειά του και κατεβαίνει στον Πειραιά. Εκεί θα συναντήσει, τον πολύ καλό του φίλο, τον Κωνσταντίνο Πάντο, ο οποίος αργότερα είναι και αυτός που θα τον προδώσει στους Γερμανούς. Με το καράβι “Βαρσάβα” (μ.μ. Βαρσοβία) θα αναχωρήσει από το λιμάνι του Πειραιά με προορισμό την Παλαιστίνη. Όταν φτάνει εκεί, θέλει να καταγεί αμέσως στην Ταξιαρχία των Καρπαθίων, οι πολωνοί όμως δεν θέλουν να τον δουν να πολεμά ούτε καν σαν αξιωματικός, διότι θεωρούν ότι μπορεί να προσφέρει πιο σημαντικές υπηρεσίες σε άλλα πόστα. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι ο Ιβάνωφ, είχε τα χαρακτηριστικά του Τζέιμς Μποντ. Δηλαδή, ωραίος, αθλητής και γνώστης πολλών ξένων γλωσσών (διότι στο μεταξύ ο Ματέτσκι, τον έχει βάλει να μάθει επίσης Γερμανικά, Αγγλικά και Ιταλικά που έρχονται να προστεθούν στα Πολωνικα, τα Ρώσικα, τα Ελληνικά και τα Γαλλικά).
Η πρώτη προδοσία από τον Πάντο
Από όσα μπορούμε να γνωρίζουμε για την δράση του, καθώς ο Ιβάνωφ άνηκε στις μυστικές υπηρεσίες, εκπαιδεύτηκε από την SOE (Specia Operations Executive) και στάλθηκε με το Αγγλικό υποβρύχιο “Thunderbolt” από την Παλαιστίνη, στην Ελλάδα. Ήρθε σε επαφή με ανθρώπους που του υπέδειξαν οι υπηρεσίες και είχε στενότερη επαφή με δύο οργανώσεις. Ως επί το πλείστον τα στελέχη των οργανώσεων ήταν αυτά που του πρόσφεραν σπίτια και καταφύγια, τα οποία άλλαζε διαρκώς, ώστε να μην γίνει αντιληπτός από τους Γερμανούς. Φιλοξενήθηκε σε διάφορα καταλύματα, όπου οι μαρτυρίες από τους επιζήσαντες συνεργάτες λένε, ότι χανόταν για κάποιες ημέρες και γυρνούσε λασπωμένος, «σκοτωμένος» στην κούραση και πεινασμένος χωρίς να τους λέει που ήταν.
Κανείς τους δεν γνώριζε ότι υπήρχε οικογένεια στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλη δε ατυχία ήταν, ότι με το που πάτησε το πόδι του στην Ελλάδα, προδώθηκε. Συνάντησε τον Κωνσταντίνο Πάντο, ο οποίος έκπληκτος όταν τον είδε τον ρώτησε που ήταν, γιατί έφυγε από την Αθήνα ξαφνικά και τι έκανε εκ νέου εκεί. Όταν οι δυο τους έδωσαν ένα δεύτερο ραντεβού, ο Πάντος δεν εμφανίστηκε ποτέ. Αντίθετα εμφανίστηκε η Γκεστάπο η οποία και συνέλαβε τον Ιβανωφ. Κατάφερε να δραπετεύσει, αλλά επικηρύχθηκε άμεσα από τους Γερμανούς, οι οποίοι θα κατέβαλαν σε όποιον τον κατέδιδε 500.000 δρχ. ενώ σε όποιος τον βοηθούσε να κρυφτεί ή γνώριζε και δεν έδινε πληροφορίες στη γερμανική ασφάλεια θα τιμωρούνταν με θάνατο. Τελικά ο Ιβάνωφ θα βρει ανθρώπους να τον κρύψουν και παράλληλα θα ξεκινήσει τα σαμποτάζ.
Η δράση του ως κορυφαίος σαμποτέρ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
Την άνοιξη του 1942 ο Ιβάνωφ φροντίζει στα πλαίσια της αποστολής του να πιάσει δουλειά στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά με το ψευδώνυμο Κυριάκος Παρίσσης. Στις 14 Μαρτίου του 1942, ημέρα υπογραφής του κατοχικού δανείου μεταξύ της Ελλάδας και της Γερμανίας, θα ανατινάξει το γερμανικό υποβρύχιο U-133 λίγο έξω από την Σαλαμίνα.
Τον Μάιο του ίδιου έτους θα βυθίσει μέσα στο λιμάνι του Πειραιά το ισπανικό ατμόπλοιο «San Isidore» που έκανε λαθρεμπόριο για λογαριασμό των Γερμανών, το οποίο στη συνέχεια επισκευάστηκε.
Στις 3 Αυγούστου του 1942 θα τοποθετήσει μαγνητική νάρκη στο υποβρύχιο U-372 προκαλώντας ζημιές με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καταδυθεί. Έτσι βυθίστηκε εύκολα από τους Συμμάχους.
Από εκεί και πέρα, ανάμεσα στα πολλά σαμποτάζ που οργάνωσε σε συνεργασία με αντιστασιακές οργανώσεις, το πιο σημαντικό ήταν στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, όπου επισκευάζονταν οι κινητήρες των αεροπλάνων της Λουφτβάφε. Η δολιοφθορά προκάλεσε την πτώση 400-450 αεροσκαφών στην Β. Αφρική, σύμφωνα με γερμανικές εκτιμήσεις, εξαιτίας της οποίας οι δυνάμεις του Άξονα υποχώρησαν 2300 χιλιόμετρα δυτικά μέσα σε διάστημα 6 μηνών. Θεωρείται το μεγαλύτερο σαμποτάζ του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η δεύτερη προδοσία
Μετά τις δολιοφθορές που προκάλεσε στα Γερμανικά στρατεύματα, ο Ιβάνωφ θα προδοθεί μαζί με άλλους συνεργάτες του, από την ίδια την οργάνωση στην οποία συμμετείχε και συγκεκριμένα από τα αδέρφια Παντελή και Νίκο Λαμπρινόπουλο που στο παρελθόν του είχαν προσφέρει κρησφύγετο. Παράλληλα με τον πρώην αθλητή του Ηρακλή, συλλαμβάνονται και άλλα μέλη της οργάνωσης, όπως ο Κοντόπουλος και η αδερφή του Αμφιτρίτη Κοντοπούλου η οποία τελικά επέζησε.
Το μικρό κελί και το τραγούδι
Μετά τη σύλληψή του οι Γερμανοί θα φυλακίσουν τον Ιβάνωφ σε ένα πολύ μικρό κελί. Ο ίδιος στο στρατοδικείο δεν θα αρνηθεί τίποτα. Ο δικηγόρος του Λοϊζίδης, που γνώριζε το γερμανικό Δίκαιο, αναφέρει ότι η στάση του στο δικαστήριο ήταν εντελώς ξεκάθαρη. Το μόνο που ήθελε να πετύχει, ήταν να μην εκτελεστούν οι γυναίκες. Οι υπόλοιποι ήταν φανερό ότι δεν μπορούσαν να γλιτώσουν. Κάπως έτσι κατάφερε να ζήσει τελικά, η Αμφιτρίτη Κοντοπούλου.
Σημαντική φυσιογνωμία της εποχής εκείνης είναι και η Μαριάννα Γιαννάτου, με την οποία ο Ιβάνωφ είχε συναντηθεί και στην πολωνική πρεσβεία (η Γιαννάτου κατάγονταν από την Πολωνία και παντρεύτηκε τον Δημήτρη Γιαννάτο που εκτελέστηκε, αδερφό του Κώστα Γιαννάτου που επέζησε). Επέδειξε θάρρος καθ’ όλη τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας και τελικά εκτελέστηκε με πέλεκυ στη Γερμανία.
Οι συνθήκες στη φυλακή για τον Ιβάνωφ ήταν δύσκολες. Όλοι οι άνθρωποι που συλλαμβάνονταν περίμεναν την εκτέλεση των θανατικών ποινών τους, γιατί γνώριζαν ότι κάτι άλλο δεν θα μπορούσε να συμβεί. Ο Γεώργιος Ιβάνωφ όμως, τα αντιμετωπίζει όλα αυτά με θάρρος, το οποίο προσπαθεί να μεταδόσει και στους συνεργάτες του. Είναι ημέρες Χριστουγέννων του ’43. Φτάνει ακόμη και να τραγουδήσει για να ελαφρύνει το κλίμα.
Η μαρτυρία του ιερέα
Από την μαρτυρία του καθολικού ιερέα που τον επισκέπτονταν τις τελευταίες ημέρες της ζωής του στο κελί, πάτερ Δάλες, μαθαίνουμε ότι ο Ιβάνωφ ουδόλως ενδιαφέρεται για το μέλλον του, παρά ρωτάει τον ιερέα, πως είναι τα πράγματα έξω. Πως εξελίσσεται ο πόλεμος και ποια ειναι η πολιτική κατάσταση. Χωρίς να θεωρεί απαραίτητα ότι θα γλιτώσει, προσπαθεί να διερευνήσει τις συνθήκες ώστε να μπορέσει και πάλι να αποδράσει.
Αυτό αποδεικνύεται και από την αντίδρασή του στο φορτηγό που τον μετέφερε στην Καισαριανή. Ο Ιβάνωφ ζητάει από τον ιερέα να του δέσει τα κορδόνια. Οι Γερμανοί τα είχαν λυμένα σε όλους τους κρατούμενους, έτσι ώστε αν προσπαθήσει κάποιος να αποδράσει να μπλεχτεί σ’ αυτά, να πέσει και να χάσει χρόνο. Όταν ο ιερέας του τα έδεσε, στη συνέχεια ο Ιβάνωφ είχε τον τρόπο να βγάλει τις χειροπέδες. Το είχε μάθει αυτό το κόλπο από τη σχολή εκπαίδευσης της SOE στην Παλαιστίνη. Οπότε όταν πια ελευθερώνει τα χέρια του και το φορτηγό σταματά, αμέσως επιτίθεται σε δύο γερμανούς κι αρχίζει να τρέχει προς ένα μαντρότοιχο του σκοπευτηρίου της Καισαριανής.
Τρέχοντας τον πυροβολούν στο πόδι, τον τραυματίζουν, τον συλλαμβάνουν και τον σέρνουν. Βλέποντας τον τραυματισμένο Ιβάνωφ ο ιερέας που γνωρίζει τη νομοθεσία λέει στον γερμανό αξιωματικό ότι απαγορεύεται να εκτελεστεί όντας τραυματισμένος. Εκείνος όμως όχι μόνο δεν μεταπείθεται, αλλά δίνει και την απάντηση που έμελε να μείνει στην ιστορία. «Τούτος εδώ, πρέπει να εκτελεστεί, ακόμη και νεκρός”. Όπως και έγινε. Οι Γερμανοί δένουν τον Ιβάνωφ σε ένα στύλο, εκείνος φωνάζει «Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία» και τον εκτελούν.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
*Η μητέρα του Γεωργίου Ιβάνωφ έζησε για αρκετά χρόνια στη Θεσσαλονίκη όπου και πέθανε από φυσικά αίτια.
*Ο πατέρας του, Βλαδίμηρος Ιβάνωφ μετά τη ρωσική επανάσταση μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο προσφύγων στη Βουλγαρία και είχε επαφή με τον Γεώργιο, αλλά πέθανε χωρίς να γνωρίζει ότι ο γιος του εκτελέστηκε.
*Ο Ιωάννης Λαμπριανίδης, θετός πατέρας του Ιβάνωφ όταν επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, ασχολήθηκε με την κατασκευή μυλόπετρων.
*Ενώ στην Πολωνία, η οικογένεια του Ιβάνωφ παρέλαβε το πρώτο παράσημο το 1946, η Ελλάδα άργησε να τον τιμήσει. Το έπραξε η κυβέρνηση Αβέρωφ – Τοσίτσα το 1976. Το αυθεντικό παράσημο ωστόσο, αν και η πράξη είχε δημοσιευθεί στο ΦΕΚ, παραδόθηκε στην οικογένεια πολύ αργότερα και συγκεκριμένα επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ.
*Στη Βαρσοβία, όπως και σε άλλες πόλεις τις Πολωνίας, πολλοί δρόμοι στις νεόδμητες συνοικίες φέρουν το όνομά του καθώς και σχολεία και προσκοπικές ομάδες.
*Στις 30 Οκτωβρίου 1985 στην επέτειο της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από την γερμανική κατοχή έγινε η τελετή των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του Γεωργίου Ιβάνοφ στην Θεσσαλονίκη. Ο ανδριάντας καθαρού ύψους χωρίς το βάθρο 2,40 μέτρων είναι δώρο του πολωνικού λαού στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Ένα πολωνικό στρατιωτικό όχημα τον μετέφερε από την Πολωνία, ενώ πίσω του ακολουθούσαν 400 Πολωνοί, οι οποίοι ταξίδευσαν από την Βαρσοβία μέχρι την Θεσσαλονίκη με τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα για να παραστούν στο σημαντικό αυτό γεγονός.
Τοποθετήθηκε στη συμβολή των οδών Λαγκαδά, Αγίου Δημητρίου και Νέστορος, σε απόσταση 200 μέτρων από την οδό Γεωργίου Ιβάνοφ, που φέρει τιμητικά το όνομά του στην περιοχή της Ξηροκρήνης του Δήμου Θεσσαλονίκης. Μέρος της πολωνικής αντιπροσωπείας αποτελούσε και η προσκοπική ομάδα, που φέρει το όνομα του Ιβάνοφ στην πόλη Μπόρουβ. Μια νεαρή Πολωνέζα τοποθέτησε μικρά ξύλινα κιβώτια στη βάση του ανδριάντα, τα οποία περιείχαν χώμα από τα πεδία των μαχών, όπου πολέμησαν Πολωνοί και Έλληνες στο εξωτερικό.
Δυο κείμενα, το ένα στα ελληνικά και το άλλο στα πολωνικά είναι χαραγμένα σε δυο μεγάλες μπρούτζινες πλάκες στο μαρμάρινο βάθρο του ανδριάντα: «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΒΑΝΩΦ ΣΑΪΝΟΒΙΤΣ. ΓΕΝ. 14-12-1911 ΣΤΗ ΒΑΡΣΟΒΙΑ. ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. ΕΚΤΕΛΕΣΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ ΣΤΙΣ 4-01-1943 ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΟΛΩΝΟΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ»
– To κείμενο είναι του Θωμά Καλέση και δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα politik.gr
